REGULAMIN

ODZNAKI KRAJOZNAWCZEJ PTTK

„SZLAKAMI STEFANA ŻEROMSKIEGO – CIEBIE JEDNĄ KOCHAM”

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

1. Odznaka Krajoznawcza PTTK „Szlakami Stefana Żeromskiego – Ciebie Jedną Kocham” ustanowiona została przez Oddział Miejski Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Skarżysku-Kamiennej.
2. Celem Odznaki jest popularyzacja Świętokrzyskiego Szlaku Literackiego i związanej z regionem świętokrzyskim postaci Stefana Żeromskiego.
3. Odznaka posiada trzy stopnie: brązowy, srebrny i złoty.

II. WARUNKI ZDOBYWANIA ODZNAKI

1. Odznakę można zdobywać po ukończeniu 7 lat.
2. Odznakę można zdobywać w czasie wycieczek pieszych, kolarskich, motorowych, indywidualnych jak i zbiorowych.
3. Dla zdobycia odznaki w stopniu brązowym wymagane jest:

- zwiedzenie 1 obiektu lub odbycie wycieczki wg grupy I

- zwiedzenie trzech miejscowości związanych z postacią Stefana Żeromskiego na terenie województwa świętokrzyskiego według wykazu grupa II

4.     Dla zdobycia odznaki w stopniu srebrnym wymagane jest:

         - zwiedzenie 1 obiektu lub odbycie wycieczki wg grupy I

- zwiedzenie pięciu miejscowości związanych z postacią Stefana Żeromskiego na terenie województwa świętokrzyskiego według wykazu grupa II

5.    Dla zdobycia odznaki w stopniu złotym wymagane jest:

- zwiedzenie 2 obiektów lub odbycie wycieczki wg grupy I

- zwiedzenie dziesięciu miejscowości związanych z postacią Stefana Żeromskiego na terenie województwa świętokrzyskiego według wykazu grupa II

6. Odznakę można zdobywać równocześnie z innymi odznakami. 

III. ZASADY POTWIERDZANIA ODZNAKI

Podstawą do zdobycia odznaki jest dzienniczek z potwierdzeniem pobytu wymaganych do zwiedzania obiektów lub samodzielnie wykonana kronika. Potwierdzenia należy dokonywać pieczątką zwiedzanego obiektu lub dowolną pieczątką zwiedzanej lub pobliskiej miejscowości, pieczątką organizatora imprezy, zdjęciem wykonanym na tle obiektu, wklejonym biletem wstępu. Potwierdzenia dokonywać mogą także przodownicy turystyki kwalifikowanej, przewodnicy PTTK, instruktorzy krajoznawstwa, organizatorzy turystyki, opiekunowie SKKT, kierownicy wycieczek szkolnych.

IV. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1. Ostateczna interpretacja regulaminu należy do Oddziału Miejskiego PTTK w Skarżysku-Kamiennej.
2. Regulamin odznaki został zatwierdzony Uchwałą OM PTTK w Skarżysku-Kamiennej Nr 4/2013 z dnia  04.12.2013 i wchodzi w życie z dniem podjęcia.

WYKAZ MIEJSCOWOŚCI:

GRUPA I

1. Odbycie wycieczki na terenie Puszczy Jodłowej (teren Świętokrzyskiego Parku Narodowego) na trasie Święty Krzyż – Huta Szklana – Łysica – Święta Katarzyna.
   1. Przejście Literackiego Szlaku Spacerowego wokół Góry Radostowej – kolor żółty
   2. Zwiedzenie Centrum Edukacyjnego Szklany Dom w Ciekotach
   3. Zwiedzenie Kielc oraz Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego.

GRUPA II - MIESJCOWOŚCI

KUROZWĘKI

Stefan Żeromski gościł w Kurozwękach niedługo po śmierci Ojca Wincentego 3 stycznia 1884 r. Zatrzymał się u Józefa Saskiego, syna Józefaty z Żeromskich – siostry ojca pisarza, który był rządcą majątku Kurozwęki należącym do Macieja Popiela.

KURZELÓW

W Kurzelowie znajduje się grób Agnieszki Katerli z Jackowskich, babki Stefana Żeromskiego.

LESZCZYNY

Na miejscowym cmentarzu pochowano rodziców St. Żeromskiego – Wincentego i Józefę z Katerlów. Nie udało się jednak ustalić dokładnego miejsca pochówku. W kruchcie kościoła tablica poświęcona rodzicom St. Żeromskiego: „Rodzicom wielkiego pisarza/których prochy w ojczystej ziemi świętokrzyskiej/na cmentarzu leszcyńskim spoczęły/ś.p. Franciszka Józefa z Katerlów Wincentowa Sariusz-Żeromska/córka Józefa i Agnieszki
z Jackowskich/ur. W Boczkowicach dnia 29 stycznia 1833r./zmarła w Ciekotach dnia 15 sierpnia 1879r./oraz ś.p. Wincenty Sariusz-Żeromski/ syn Józefa i Klaryz Kłodnickich/ uczestnik powstania 1863 r./ur. W Lasochowie dnia 29 marca 1819 r./zmarł w Ciekotach dnia 23 września 1883 r./ Cieniom ich pokój wieczny/zasłudze narodowej cześć potomnyh”.

CHOBRZANY

W Chobrzanach mieszkała chrzestna St. Żeromskiego Tekla z Katerlów Trepkowa, siostra matki. Mieszkałą ona wraz z mężem Adolfem Nekanda-Trepką. Żeromski wielokrotnie przyjeżdzał tu w czasach studenckich. Uwiecznił wieś w „Popiołach” jako „tarniny”. Na cmentarzu w Chobrzanach spoczywa Maria Katerla siostra dziadka. Naprzeciw cmentarza znajduje się Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego. Budowa gmachu szkoły rozpoczęła się za życia pisarza w 1923 r. Uradowany tym faktem, pisał wówczas do swego przyjaciela, regionalisty Aleksandra Patkowskiego: „Sandomierskie – wyżyna między Koprzywnicą, Chobrzanami, Klimontowem – to dla mnie ogród szczęścia, gdyż tu przeżyłem najmilsze lata młodości”.

ŚWIĘTA KATARZYNA

Przy szlaku turystycznym na łysicę znajduje się murowana kapliczka z XVIII wieku. Wewnątrz kapliczki widnieje wydrapany w tynku podpis Stefana Żeromskiego z 1882 roku. Obok kapliczki mogiła powstańca z 1863 roku, którego śmierć opisał Żeromski w „Syzyfowych pracach”. Pomnik Stefana Żeromskiego.

STRAWCZYN

Majątek w Strawczynie dzierżawiony przez rodziców pisarza. Tutaj w dniu 14.X.1864 roku urodził się Stefan Żeromski. Zabudowania dworskie nie zachowały się do dziś. W kościele znajduje się księga metrylakna z wpisem dokumentującym narodziny pisarza. Data urodzenia podana jest jako 1 listopada 1864 r. gdyż ojciec chciał odwlec jego powołanie do wojska. Po wybuchu powstania styczniowego ojciec pisarza Wincenty Żeromski nie uczestniczył bezpośrednio w powstaniu. Za pomoc powstańcom został zadenuncjonowany przez okolicznych chłopów. Dzięki łapówce uniknął więzienia, ukrywał się i wobec braku możliwości dalszego gospodarowania na strawczyńskim folwarku zrezygnował z dzierżawy. Tablica pamiątkowa w miejscu, w którym znajdował się dwór.

RUDA ZAJĄCZKOWSKA

W dworze w Rudzie Zajączkowskiej w folwarku dzierżawionym w latach 1854-85 przez Saskich – Jana i Józefę z Żeromskich (ciotkę Stefana Żeromskiego) ukrywał się ojciec pisarza po zwolnieniu z aresztowania w 1864 roku. Często przebywał tu młody Stefan Żeromski. Opowieści ciotki stały się kanwą powieści „Wierna Rzeka”. Sam dwór w powieści występuje jako Niezdoły.

PSARY

We wsi w 2-letniej szkole elementarnej pobierał nauki młody Stefan Żeromski. Opisał to w „Syzyfowych pracach” jako Owczary – Szkolne doświadczenia Marcina Borowicza.

ZAJĄCZKÓW

Wieś Zajączków dzierżawił w XIX wieku Wincenty Żeromski (ojciec pisarza) przed przeniesieniem do Strawczyna.

WOLA KOPCOWA

Majątek dzierżawiony przez Wincentego Żeromskiego (ojca pisarza).

CEDZYNA

Stefan Żeromski wielokrotnie przejeżdzał przez Cedzynę, gdyż tędy prowadziła droga do jego rodzinnych Ciekot i Górna. W noweli „Doktor Piotr” występuje Dominik Cedzyna.

GÓRNO

W Górnie mieszkał chrzestny Ignacy Schmidt. W miejscu dawnego dworu pamiątkowa tablica poświęcona Stefanowi Żeromskiemu.

CIEKOTY

Stefan Żeromski uważał Ciekoty za swe rodzinne gniazdo. Spędził tu dzieciństwo. Stanowiły one własność Żeromskich. Folwark Ciekoty obejmował 100 ha gruntów. Ciekoty opuścił wraz ze śmiercią Ojca 23.09.1883 roku gdyż wygasło prawo do dzierżawy.

GÓRA RADOSTOWA

Nazywana przez pisarza „Górą Domową”.

BODZENTYN

Stefan Żeromski często bywał w Bodzentynie na jarmarkach. Opisuje miejscowość w Dziennikach 23.04.1883.

SIERADOWICE

Stefan Żeromski w 1885 roku przebywał tu na wakacjach u zamożnej rodziny Państwa Zalewskich, w zamian za gościnę wykonywał obowiązki guwernanta. Kamienna tablica ufundowana w 1981 roku z wyrytym fragmentem Dzienników „Dziś wybraliśmy się …..”.

BUKOWA GÓRA

Opisywana w „Echach leśnych” historia kapitana Waltera – dowódcy oddziału partyzanckiego w okolicach Klonowa. Kaplica zwana „Pod Obrozikiem”.

WYSTĘPA

Pomnik kpt. Rymwida – ppłk. Jana Rozłuckiego opisywanego w „Echach leśnych”.

BIAŁOGON

Stefan Żeromski wielokrotnie odwiedzał w Białogonie swojego szkolnego kolegę Ottona Pławińskiego.

PRZEŁOM LUBRZANKI

Stefan Żeromski wielokrotnie przejeżdżał tędy w drodze do rodzinnego domu w Ciekotach. Obraz gór Radostowej, Dąbrówki i „Wielkiego Kamienia opisał w Dziennikachz 21.VII.1883 i Listach z 1892 do narzeczonej Oktawii Rodkiewiczowej.

WILKÓW

Dolina Wilkowska nazywana przez pisarza jako „krajobraz sercu tak bliski” i jako „najściślejsza ojczyzna”. Opisuje je w Dziennikach 15.IV.1887 oraz w Popiołach. Stefan Żeromski często odwiedzał pana Karpińskiego, który mieszkał we dworze w Wilkowie.

ŚWIĘTOKRZYSKI PARK NARODOWY

Świętokrzyski Park Narodowy im. Stefana Żeromskiego powstał w 1950 roku. Stefan Żeromski w 1924 roku pisząc „Puszczę Jodłową” przyczynił się do dzieła ochrony puszczy podjętym przez utworzony w 1925 roku Komitet Ochrony Puszczy Jodłowej. Obelisk przy drodze ze Świętej Katarzyny do Kielc z 1930 r. z wykutymi ostatnimi słowami poematu.

KIELCE

W Kielcach Stefan Żeromski przebywał w latach 1874-86 jako uczeń Męskiego Gimnazjum Rządowego oraz sporadycznie w latach późniejszych. Kielce nazywał Klerykowem i Łzawcem.

- DWORZEC KOLEJOWY – poeta był świadkiem budowy linii kolejowej Kolei Iwangrodzko-Dąbrowskiej łączącej Dęblin z Dąbrową Górniczą. Wielokrotnie odbywał podróże z Kielc do Warszawy.

- KARCZÓWKA – wielokrotnie odwiedzał Karczówkę skąd obserwował stoki „Gór domowych” otaczających Ciekoty.

- STARY CMENTARZ przy ulicy ks. P. Ściegiennego – na cmentarzu pochowano wiele osób znanych pisarzowi oraz osoby z najbliższej rodziny: Matylda z Żeromskich Saska – ciotka, Wiktor Saski, Walerian i Bronisław Saski – synowie Waleriana i Ludwiki z Żeromskich Saskich, Marii z Saskich Albrechtowej – córki Wiktora i Matyldy
z Żeromskich Saskich.

- ULICA ks. P. Ściegiennego – Pomnik Stefana Żeromskiego na terenie Liceum im. St. Żeromskiego. Pomnik dzieła Stefana Dulskiego odsłonięty 17.11.1985 r. przez córkę pisarza Monikę Żeromską.

- KOŚCÓŁ p.w. ŚWIĘTEJ TRÓJCY – w okresie szkolnym Stefan Żeromski wielokrotnie odwiedzał kościół.          Opisał go w „Syzyfowych pracach”, „Nawróceniu Judasza”i Dziennikach 17.VI.1883

- MUZEUM LAT SZKOLNYCH STEFANA ŻEROMSKIEGO – muzeum mieści się
w gmachu mieszczącym Męskie Gimnazjum Rządowe, którego w latach 1874-86 uczniem był St. Żeromski. Ekspozycja obrazuje postać pisarza, przybliża atmosferę okresu jego nauki.

- SKWER STEFANA ŻEROMSKIEGO – położony pomiędzy ulicami Wesołą i Jana Pawła II.

- BAZYLIKA KATEDRALNA pw. NMP – St. Żeromski wielokrotnie bywał w kościele. W katedrze znajduje się witraż przedstawiający Św. Brata Alberta ( Adam Chmielowski). Pisarz znał Brata Alberta i umieścił go w powieści „Nawracanie Judasza”.

- ŹRÓDŁO BIRUTY – w ogrodzie miejskich St. Żeromski wielokrotnie spotykał swą nieodwzajemnioną miłość Helenę Skierską, którą przeniósł do Syzyfowych Prac jako boginię litewską Birutę (Panne Strogowską).

- PARK MIEJSKI – POMNIK St. ŻEROMSKIEGO – Pomnik dłuta S. Sikory odsłonięty 24 maja 1953 roku.

- TEATR im. STEFANA ŻEROMSKIEGO – ul. Sienkiewicza 32. Stefan Żeromski wielokrotnie bywał w Kielcach w teatrze.

- KIELCE ulica Długa 5

Tablica poświęcona St. Żeromskiemu na ścianie budynku, w którym uczestniczył on w spotkaniach kółka demokratów.

- RYNEK – W Oddziale Muzeum Narodowego (Rynek 4) w 1950 roku otwarto dużą wystawę w 25-lecie śmierci pisarza. Kamienica aptekarza Bronisława Saskiego (Rynek 16) brata ciotecznego syna Ludwiki, siostry Wincentego Żeromskiego.

- „WYGWIZDÓW” - Zaplecze północna pierzeja Rynku nazwane tak przez pisarza w „Dziennikach” - (rejon ulic Orla, Kozia, Silnicza i Cicha).

- KOŚCIÓŁ pw. Św. Wojciecha – Stefan Żeromski często bywał w kościele gdy mieszkał w pobliżu rynku.

- NOWY BAZAR – Dzielnica wokół dzisiejszego Placu Wolności powstała po 1867r. jako tzw. Nowe Miasto obejmujące plac bazarowy, cerkiew p.w. Wniebowzięcia Pańskiego i koszary wojskowe. Nazwa Nowy Bazar utrwaliła się w czasach St. Żeromskiego. Przy Nowym Bazarze wynajmowała duże mieszkanie macocha St. Żeromskiego, Antonina Zeitheim. U niej w latach 1885-86 mieszkał na stancji przyszły pisarz – okolicznościowa tablica.